Aflevering 7390

Dit is het tweede deel van het ‘dubbele themanummer’ betreffende de Flex-BV. Dit onderdeel is gewijd aan de BV en de geschillenregeling, aspecten rondom misbruik van de BV, de beurs-BV, reflexwerking op het NV-recht en modernisering van het NV-recht, fiscale aspecten van de BV, de BVm en tot slot komt de Arubaanse LLC/VBA aan de orde. Het eerste deel verscheen in het vorige nummer, WPNR 7389.

Het juridisch landschap waarin besloten vennootschappen opereren is door de inwerkingtreding van de Wet Flex-BVWet vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht en de Invoeringswet vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht, Stb. 2012, 299-301. In deze bijdrage duiden we deze wetswijzigingen aan met: Wet Flex-BV. tien jaar geleden vergaand geflexibiliseerd. De overige bijdragen in dit WPNR-themanummer zijn daaraan gewijd. Minder in het oog springend, maar niet onbelangrijk zijn de gevolgen van de Wet Flex-BV voor de persoonlijke, civielrechtelijke aansprakelijkheidspositie van bestuurders van bv’s. De Wet Flex-BV beoogde op zich geen wijziging van de bestaande aansprakelijkheidspositie van bestuurders uit hoofde van Boek 2 BW en uit onrechtmatige daad. Niettemin heeft de Wet Flex-BV tot een aantal veranderingen geleid op het terrein van bestuurdersaansprakelijkheid.

Op 1 oktober 2012 zijn de Wet vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht (31 058) en de Invoeringswet vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht (32 426) in werking getreden.Wet van 18 juni 2012 (Wet vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht), Stb. 2012, 299 en Wet van 18 juni 2012 (Invoeringswet vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht), Stb. 2012, 300. Zie ook het inwerkingtredingsbesluit van 29 juni 2012, Stb. 2012, 301. Door deze beide wetten zijn de regels voor besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (hierna: bv) flexibeler geworden en op sommige terreinen ook eenvoudiger. Flexibilisering en vereenvoudiging werd wenselijk geacht omdat veel wettelijke bepalingen als te star en onnodig belastend werden ervaren. Voorts wenste de wetgever verschillende knelpunten en onduidelijkheden in het bestaande BV-recht op te lossen.

Flexibilisering van het vennootschapsrecht in de ‘Dutch Caribbean’

De redactie van het WPNR heeft mij uitgenodigd om een bijdrage te leveren aan dit themanummer met een vrije opdracht om te schrijven over fiscale aspecten van de Flex-BV.Met de aanduiding Flex-BV doel ik in deze bijdrage telkens op een bv die is geconstitueerd onder vigeur van de regeling in Boek 2 BW zoals deze luidt met ingang van 1 oktober 2012 na inwerkingtreding van de Wet van 18 juni 2012 tot wijziging van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek in verband met de aanpassing van de regeling voor besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (Wet vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht). Er is rondom de inwerkingtreding van de wijzigingen van Boek 2 BW in verband met de vereenvoudiging en flexibilisering van het BV-recht al het nodige geschreven over bedoelde fiscale aspecten.Zie bijvoorbeeld, G.T.K. Meussen, Fiscale aspecten van de invoering van de flex-bv (een tussenstand*), WPNR 2011/6870; G.J.W. Kinnegim, De flex-bv opnieuw fiscaal getoetst, WFR 2011/116; J.W.E. Litjens en M. Tydeman-Yousef, De fiscale flexibiliteit van de bv-nieuwe stijl, WFR 2012/1188; J.P. Boer en N.E.A. Wentzel, De gevolgen van de Wet Flex-bv voor het soortaanmerkelijkbelang, MBB 2012/11; J.W.E. Litjens en M. Tydeman-Yousef, De gevolgen van de flex-BV-wetgeving voor de inkomstenbelasting, TFO 2013/127.2. De desbetreffende publicaties handelden voornamelijk over de inkomsten- en vennootschapsbelasting en (in mindere mate) over de overdrachtsbelasting. Mede omdat de Successiewet 1956 nagenoeg geheel buiten schot is gebleven in deze publicaties, zal mijn bijdrage aan de erf- en schenkbelasting worden gewijd.

Na tien jaar nieuw BV-recht kan gevoeglijk worden gesproken van een succesvolle innovatie, zo men wil renovatie, van het Nederlandse ondernemingsrecht.Zie met name de boeiende beschouwingen van L. Timmerman, ‘Het Nederlandse vennootschapsrecht tussen 1918 en 2018’, in: 100 jaar Handelsrecht. Over heden, toekomst en verleden, Jubileumuitgave Koninklijke Vereeniging Handelsrecht, Zutphen - Paris Uitgeverij, 2018 p. 63 e.v. die daarin zowel trendbreuken als ‘lange lijnen’ belicht (zo o.a. p. 99). Zie voor het rapport van de expertgroep o.a. de bundel over de ‘pre-parlementaire geschiedenis, Serie VHI 85, 2006 p. 171 e.v. en over de totstandkoming daarvan H.J. de Kluiver, Vereenvoudiging en flexibilisering van het Nederlandse BV-recht. Kroniek van een aangekondigd rapport, in: P. van Schilfgaarde e.a., Vereenvoudiging en flexibilisering van het Nederlandse BV-recht, IVO deel 51 (2005) p. 119 e.v. Het nieuwe BV-recht is om met Paul Scholten te spreken een rustig bezit geworden. Bladert men de afgelopen jaargangen van het WPNR door dan is er nauwelijks kritiek op de herziening als zodanig te vinden. Uiteraard is er ruimte voor verfijning, en dit themanummer getuigt daarvan, maar van grote fundamentele onvrede is geen sprake. Dat lijkt ook het geval te zijn waar het betreft de doelstelling om de bv zo flexibel te maken dat deze rechtsfiguur voor zoveel mogelijk verschillende doeleinden en toepassingen kon worden ingezet. Dat geldt zowel voor organisaties die primair maatschappelijke doelen willen behartigen, inmiddels ook wel aangeduid als de BVm,In het licht van de flexibele regeling van de bv kan mijns inziens ook bijvoorbeeld de BVm prima in dat kader worden ingepast en hoeft daarvoor geen nieuw vehikel te worden gecreëerd. Ik schreef over dat onderwerp eerder (NJB 2021 p. p. 1249 e.v.), maar laat hier de pen rusten omdat de BVm in de themanummer nader door collega Stokkermans wordt belicht. alsook voor ondernemingen die juist winst beogen en zelfs een beursnotering nastreven. Dat laatste, een beursnotering, was tot 2012 voorbehouden aan de nv omdat het BV-recht tot dat moment een verplichte blokkeringsregeling eiste.

De term ‘Flex-BV’ drukt goed uit hoezeer de bv sinds 2012 van vele markten thuis is. Nu is er een sector die meer profiel zoekt. Maatschappelijke ondernemingen hebben behoefte aan erkenning en herkenning. Gedacht wordt aan een maatschappelijke bv, de BVm. In het regeerakkoord staat het voornemen tot introductie daarvan.Regeerakkoord kabinet Rutte III, p. 34. Regeerakkoord kabinet Rutte IV, p. 32. Over een aanzet voor een wettelijke regeling is in 2021 een consultatieronde gehouden.Naar aanleiding van het consultatiedocument (hierna: de ‘Aanzet wettelijke regeling’) zijn zestig reacties ontvangen, deels uit juridische hoek en deels uit de praktijk. Deze zijn te raadplegen via: internetconsultatie.nl/bvm/reacties. Het idee is overwegend positief ontvangen; bij de uitwerking werden wel vraagtekens geplaatst. Het ministerie van EZK, verantwoordelijk voor dit wetgevingsinitiatief, heeft nog niet op de consultatiereacties gereageerd. In afwachting daarvan werken wij nog enkele gedachten uit.